ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ

Ίχνη της θεμελίωσης του καστελλιού 

Ο Μαυροκορδάτος για να εξασφάλιση τον εφοδιασμό του Αιτωλικού με νερό σκέφτηκε να κατασκευάσει οχυρωματικό έργο στο σημείο της υδροληψίας στην Έξω Χώρα .

«… ο Κύριος Μαυροκορδάτος συνέλαβε την ιδέαν να κατασκευάσει , δια να δύναται εις περιστάσεις πολιορκίας μ’ ολίγους ανθρώπους να το φυλάττη , και επομένως να μην υστερηθεί νερού το Ανατολικόν.» γράφει ο Σπυρομίλιος στα απομνημονεύματα του .

Λόγω έλλειψης χρημάτων και μέσων  το έργο έμεινε ημιτελές .

Οι ελληνικές δυνάμεις εγκατέλειψαν την ιδέα να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις του Ρεζίτ Πασά στην Γουριά , όταν περνούσαν τον Αχελώο , καθ’ ότι ήταν περίπου σαράντα χιλιάδες στρατός έναντι χιλίων,  και  αποσύρθηκαν στο Αιτωλικό .

Στο ημιτελές αυτό οχυρό  μετά από σύσκεψη των οπλαρχηγών αποφασίστηκε να αντιμετωπίσουν την κάθοδο των εχθρών που αναγκαστικά θα περνούσαν από το σημείο

Το οχυρό είχε τριγωνική μορφή και περιβάλλονταν από τάφρο και είχε τρεις θέσεις για κανόνια . Πολύ μικρό για να χωρέσει τα τριακόσια άτομα του στρατιωτικού σώματος του βρίσκονταν στο Αιτωλικό . Αποφασίστηκε να χωριστούν σε ομάδες οι οποίες εκ περιτροπής θα φρουρούσαν το σημείο και όσοι δεν είχαν υπηρεσία να μένουν στο Αιτωλικό για να ξεκουράζονται.

Στις 15 Απριλίου ήρθαν τρία κανόνια από το Μεσολόγγι και ενώ προσπαθούσαν να τα τοποθετήσουν στο οχυρό , φάνηκε εχθρική δύναμη ιππικού με πεζούς και φορτηγά ζώα που μετέφεραν τον εξοπλισμό του στρατιωτικού σώματος. Το πεζικό κατέλαβε το ύψωμα πάνω από την πηγή του Κεφαλοβρύσου για να ελέγχει τον δρόμο και το ιππικό με το πυροβολικό προχώρησε να περάσει το στενό πέρασμα . Η παρεμπόδιση δεν ήταν επαρκής διότι τα κανόνια ήταν σχεδιασμένα για προμαχώνες και όχι για τον κάμπο , όπως γράφει ο Σπυρομίλιος .

Την άλλη μέρα φάνηκε άλλη εχθρική δύναμη , μικρότερη , την οποία οι υπερασπιστές του καστελλιού εκτίμησαν πως μπορούν να αντιμετωπίσουν. Βγήκαν και τους περίμεναν στο σημείο που το πέρασμα ήταν στενό και έδωσαν μάχη οπού σκοτώθηκε ο επικεφαλής πασάς .Υποχώρησαν τελικά με αρκετά λάφυρα πάλι στο οχυρό.

Ο δάσκαλος Στούμπος που υπηρετούσε στο Κεφαλόβρυσο το 1953 – 54  γνώριζε την θέση του καστελλιού και πάντα πήγαινε τους μαθητές εκδρομή για να δουν την ντάπια όπως την έλεγε και τα ρύζια που ήταν σπαρμένα στην Έξω Χώρα . Στο σημείο υπάρχει τσιμεντένια βάση επί της οποίας ο Νίκος Βαγενάς τοποθετούσε μια αντλιτική μηχανή για το πότισμα του ρυζιού .

Το 1965-66 η περιοχή μοιράστηκε σε ακτήμονες χωρίς καμιά πρόνοια η περιοχή να μείνει εκτός διανομής και το 1982 διάφορες χωματουργικές εργασίες μπάζωσαν μεγάλος μέρος της τάφρου που περιέβαλε το καστέλλι .

Σήμερα υπάρχει μόνο ένα μικρό μέρος της θεμελίωσης του καστελλιού όπως το έλεγε ο Σπυρομίλιος ή της ντάπιας όπως την έλεγε ο δάσκαλος Στούμπος .

Υ.Γ. Οι πληροφορίες προέρχονται από το βιβλίο το Μεσολόγγι 1825 -1826 του Σπυρουμίλιου  και τον Ψαθά Δημήτριο κάτοικο Κεφαλοβρύσου μαζί με τον οποίο επισκέφθηκα το σημείο .